نقش گروه دوستان در پرورش اجتماعی نوجوان!

دوستی چیست؟ 

زندگی بدون برقراری روابط با دیگران تقریبا غیر ممکن است و بهترین رابطه ی اجتماعی انسان ها، « رابطه ی دوستی » است. وقتی دو نفر با هم دوست هستند یعنی نسبت به هم احساسات مثبت دارند، از دیدن یکدیگر خوش حال می شوند، از بودن با هم لذت می برند، افکار و عقاید و تمایلات مشابه دارند، قهرمان های مشترکی دارند و می کوشند همیشه رضایت خاطر هم دیگر را تامین کنند. 

چرا نوجوان به دوست نیاز دارد؟ 

روان شناسان اجتماعی عوامل مختلفی را در این زمینه مؤثر دانسته اند، که از آن جمله است:

• حمایت متقابل و احساس تعلق: رابطه ی نزدیک و صمیمی میان دو نفر که از آن به دوستی تعبیر می کنیم، سبب آرامش طرفین، حمایت از یکدیگر در موارد نیاز و احساس امنیت و تعلق خاطر می گردد. امام جعفر صادق(ع) در این باره می فرمایند: هر چیز مایه ی آرامشی دارد و مایه آرامش شخص مؤمن، برادر دینی و دوست ایمانی اوست که در کنارش آرام می گیرد.
• اجتناب از تنهایی: تنهایی امری ناخوشایند و تجربه ای ناگوار است، زیرا شخص را از وجود روابط رضایت بخش محروم می کند. ارتباط میان انسانها عاملی در راه ارتقای انسانی و موجب تکامل آن هاست و نبود آن مانعی در راه تعالی اجتماعی و موجب پیدایش آسیب های روانی است. در دوره ی نوجوانی یکی از اعمال رشدی مهم، گرایش های مساعد نسبت به دیگران و ایجاد روابط دوستانه با آن هاست که با قرار گرفتن در گروه های دوستی ارضا می شود.
• نیاز به تایید: دوستان ارزش وجودی ما را به عنوان افراد مشخص تصویب و تایید می کنند، بر عزت نفس ما می افزاید و احساس ارزشمند بودن را، که از ضرورت های یک زندگی سالم است، مهیا می کنند. در دوره ی نوجوانی نیز شاید هیچ نیازی به این اندازه مهم نباشند که نوجوان می خواهد مورد توجه اطرافیانش قرار بگیرد و به عنوان یک فرد با ارزش شناخته و پذیرفته شود و در گروه دوستان خود موقعیت خاصی به دست آورد.
• مقایسه اجتماعی و هویت یابی: هر کسی از چگونگی واکنش دیگران نسبت به رفتار خود، به ارزیابی از رفتار خود می پردازد. دوستان ما بهترین و مطمئن ترین اشخاصی اند که این باز خورد را به ما می دهند و به ما کمک می کنند به شناخت از خود دست یابیم. اگر هویت فردی نوجوان بر اساس برخورد صحیح اجتماعی ایجاد شود، تعادل روانی وی تضمین خواهد شد.
• رشد شخصی: بدون شک عامل سازنده ی شخصیت انسان، بعد از اراده و تصمیم او، دوستان وی هستند، چرا که بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی از طریق دوستان کسب می شوند. این تاثیرپذیری در روایات اسلامی نیز آمده است. از حضرت سلیمان (ع) نقل شده است:« درباره ی کسی قضاوت نکنید تا به دوستانش نظر بیفکنید، چرا که انسان به وسیله ی دوستانش شناخته می شود. هر گاه نیاز های ما به شکل مطلوب در گروه دوستی ارضا شوند، طبعا دوستی سازنده ای خواهیم داشت و این به رشد شخصی ما کمک خواهد کرد. از این جهت نوجوان نیز برای بهرمندی از رشد و تکامل در همه ی ابعاد شخصیتی به پذیرفته شدن و شرکت در گروه های اجتماعی علاقه نشان می دهد و دوستی های این دوران باعث تجاربی می شوند که در توسعه ی شخصیت نوجوان نقش مهمی دارند.
• دریافت پاداش و رفع مشکلات: مطابق با یک نظریه ی جامعه شناختی تحت عنوان « مبادله اجتماعی » نیاز به دوست در دوران نوجوانی برای آن است که فرد می خواهد پاداش های بیشتری دریافت کند و مشکلات خود را کاهش دهد. در واقع هر یک از ما انتظار داریم دیگران نیاز های ما را برآورده کنند، هم چنان که متقابلاخود را موظف می دانیم بعضی نیاز های ایشان را تامین کنیم...

                                                                           :::« زهرا زارع نژاد»:::

                                                                        منبع: مجله پیوند. بهمن1386...